Obrazując lekooporność
Oto pełna historia
Antybiotyki i inne środki przeciwdrobnoustrojowe to jedne z najbardziej niezwykłych odkryć ludzkości. Zmieniły bieg historii – śmiertelne niegdyś infekcje stały się uleczalne, operacje bezpieczne, a my i nasze zwierzęta żyjemy dłużej. Jednak im częściej ich używamy – i nadużywamy – tym szybciej tracą one swoją moc uzdrawiania. Ta niewidzialna przemiana toczy się wszędzie: w szpitalach i domach, w gospodarstwach, w rzekach i w glebie pod naszymi stopami.
Ale to nie jest opowieść o strachu.Jest to opowieść o świadomości, trosce i zależnościach. AMR przypomina nam, że zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska jest splecione w jedną całość. Każdy gest – mycie rąk, szczepienie zwierząt domowych, stosowanie antybiotyków tylko wtedy, gdy są naprawdę potrzebne, czy ich właściwa utylizacja – pomaga chronić tę równowagę.
O czym jest ta kampania?
„Obrazując lekooporność” („Sketching Antimicrobial Resistance”) gromadzi 30 ilustratorów z 30 różnych krajów europejskich, aby zwiększyć świadomość na temat AMR – łącząc sztukę i naukę. Każda ilustracja i przekaz opowiadają część tej wspólnej historii – historii nas wszystkich: o konieczności zachowania skuteczności środków przeciwdrobnoustrojowych. Poszczególne prace artystyczne podkreślają znaczenie odpowiedzialnego stosowania leków dla zdrowia ludzi i zwierząt, wdrażania dobrych praktyk higieny i szczepień oraz odpowiedniej utylizacji leków, w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się AMR w środowisku i zmniejszenia jego wpływu na nasze życie codzienne.
Dbanie o nasze antybiotyki to dbanie o życie samo w sobie.
Ilustracje
Doceniajmy nasze antybiotyki, szerzmy wiedzę i inspirujmy innych do działania!
Antybiotyki i inne środki przeciwdrobnoustrojowe należą do największych osiągnięć ludzkości. Te cenne leki pomogły ludziom i zwierzętom prowadzić dłuższe i zdrowsze życie. Tracą one jednak swoją skuteczność. Im więcej osób rozumie, dlaczego tak się dzieje, tym więcej możemy wspólnie zrobić, aby chronić ich moc. Dzieląc się wiedzą i wspierając odpowiedzialne stosowanie, pomagamy zapewnić, że te ratujące życie środki pozostaną skuteczne — dla nas, dla przyszłych pokoleń i dla planety. Dołącz do globalnej społeczności ambasadorów symbolu oporności!DOCENIAJMY NASZE ANTYBIOTYKI!
Album ilustrowany
To inny sposób opowiadania historii AMR: wizualny, bliski i angażujący. To potężne narzędzie edukacyjne, pomocne przy organizacji wydarzeń i działań informacyjnych, a także wartościowy prezent przypominający o znaczeniu ochrony skuteczności antybiotyków.
Wystawa
„Obrazując lekooporność”
wychodzi również na ulice za sprawą wystaw plenerowych organizowanych w miastach całej Europy, prezentujących 30 ilustracji wraz z towarzyszącymi im przesłaniami.
Wystawa zwiedzana z audioprzewodnikiem oferują w twórczy sposób ukazanie w przestrzeni publicznej – w sposób widoczny i dostępny dla każdego – problemu oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.
Świat drobnoustrojów jest różnorodny
„Różnorodny ekosystem drobnoustrojów, który żyje wokół nas i w nas, jest niewidoczny gołym okiem. Większość odgrywa ważną rolę w ochronie nas i utrzymywaniu równowagi świata, ale niektóre mogą stać się niebezpiecznymi drobnoustrojami powodującymi infekcje. Ta ilustracja zachęca do refleksji nad tym, jak różnorodni jesteśmy jako ludzie i jak każdy z nas odgrywa swoją rolę w przywracaniu równowagi i harmonii.”
Ashwin Chacko (Ireland)
Czym są środki przeciwdrobnoustrojowe i do czego służą?
Oświadczenie artysty
„Moim celem jest zwrócenie uwagi na rzeczy, które na co dzień uważamy za oczywiste. Tak jak prąd w naszych domach, środki przeciwdrobnoustrojowe były nie do wyobrażenia jeszcze nieco ponad sto lat temu. Choroby, które kiedyś wydawały się śmiertelne i nieuniknione, dzisiaj w dużej mierze da się leczyć. Dlatego zapraszam widza, aby na chwilę się zatrzymał, zanurzył w tym kolorowym i różnorodnym świecie i zastanowił się nad niewidzialnymi pomocnikami, którzy sprawiają, że to wszystko jest możliwe.”
Czym jest oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR)?
– to one sprawiają, że infekcje stają się znacznie trudniejsze, a czasem wręcz niemożliwe do wyleczenia.
Oświadczenie artysty
„Wyobraź sobie bakterie tak silne, że mogą pokonać leki. To jest właśnie oporność na antybiotyki (AMR). Niektóre drobnoustroje, znane jako „superbakterie”, przestają reagować na leczenie i sprawiają, że nawet proste infekcje stają się poważnym problemem dla zdrowia i systemu opieki zdrowotnej. I tu jest haczyk: one już są wśród nas. To od nas wszystkich zależy, czy będziemy zainteresowani, dociekliwi i pomożemy powstrzymać ten problem przed jego dalszym narastaniem.”
Jak rozwija się AMR?
„Ilustracja w swej prostocie obrazuje jak bakterie i drobnoustroje mutują, aby przetrwać. Wymiana DNA prowadzi do powstania nowej bakterii opornej na antybiotyki (na ilustracji wewnątrz sylwetki człowieka), tej, która przetrwa mimo działania otwartej (choć nieskutecznej) kapsułki.”
Naturalny proces przyspieszony przez człowieka
Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest procesem naturalnym, ale nasze działania go przyspieszają. Antybiotyki i inne leki są często niewłaściwie stosowane u ludzi, zwierząt i roślin. Im więcej ich używamy, tym większe szanse dajemy bakteriom i innym drobnoustrojom, by stały się opornymi superbakteriami. Czy to oznacza, że powinniśmy przestać używać antybiotyków? Absolutnie nie, ale oznacza to, że musimy stosować je tylko wtedy, gdy jest to naprawdę konieczne i zawsze zgodnie z zaleceniami specjalistów.
„Chociaż oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest procesem naturalnym, działania człowieka go przyspieszają. Leki wyślizgujące się z dłoni symbolizują naszą niezdolność do pełnej kontroli nad ich skutkami, co może prowadzić do powstania superbakterii. Im bardziej walczymy z bakteriami i innymi drobnoustrojami, tym bardziej musimy dbać o właściwe stosowanie antybiotyków i innych leków przeciwdrobnoustrojowych.”
Jak rozprzestrzenia się oporność?
„Oporność na antybiotyki nie zna granic. Jako ludzie nie zawsze jesteśmy tego świadomi. Jednak jeśli dokładnie przyjrzysz się obrazom i kolorom, zobaczysz drobnoustroje rozprzestrzeniające się poprzez powietrze, wodę, odpady, zwierzęta…”
Jeden świat, jedno zdrowie
Zdrowie zwierząt, ludzi i środowiska jest nierozerwalnie powiązane oraz wzajemnie zależne. Dzielimy tę samą ziemię, zasoby i drobnoustroje. Ponad 60% patogenów wywołujących choroby u ludzi pochodzi od zwierząt domowych lub dzikich, więc ochrona zdrowia zwierząt i środowiska. chroni również zdrowie ludzi. Dlatego też zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe wymaga skoordynowanego podejścia „Jedno zdrowie” (One Health), które uwzględnia wszystkie te powiązania.
„Ludzie często zapominają, że żyją w ekosystemie, w którym każde zwierzę, każda roślina i każdy człowiek korzystają z tych samych zasobów. Jesteśmy częścią tego świata – tak samo, jak on jest częścią nas.
Nasze zdrowie i dobre samopoczucie są głęboko powiązane z naturą i wszystkimi żywymi istotami wokół nas. To delikatne przypomnienie, by doceniać naszą planetę i żyć w harmonii z nią, zamiast nieustannie eksploatować i zanieczyszczać jej zasoby.”
Ilustracja: Teodor Hristov. Lobster study (Bułgaria)
AMR zagraża zdrowiu na całym świecie
„Ciało tej kobiety działa jak waga lub miernik globalnego zagrożenia, które dotyka nas wszystkich. W jej organizmie z powodu stosowania ogromnej ilości środków przeciwdrobnoustrojowych bakterie stają się silniejsze, rozwijają oporność i osłabiają jej zdrowie – a tym samym – nasze.”
AMR poważnie zagraża postępowi współczesnej medycyny
„Wyobraź sobie świat bez nowoczesnej medycyny… byłby to świat pełen smutku.
Na ilustracji znajdują się wizualne symbole życia, kwitnących kwiatów i motyli, które oznaczają odrodzenie. Również śmierć, kruchość życia, upadłe nadzieje, rozsypane narzędzia medyczne i klepsydra podkreślają pilność decyzji i wyborów, których podejmowanie kosztuje czas i życie.
Podnoszenie świadomości poprzez przedstawienie dwóch zmienionych pokoi, pokazując plusy i minusy, światło i ciemność, nadzieję i strach. Ukazując oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe nie tylko jako powszechny proces biologiczny, ale jako groźne ryzyko dla postępu medycznego, terapii ratujących życie, rutynowych procedur i zdrowia publicznego na całym świecie.”
AMR obciąża systemy opieki zdrowotnej i gospodarki narodowe
Oświadczenie artysty
„Waga lekooporności. Fala leków i środków posuwa się naprzód, naciskając na kruche ściany szpitali. Każda terapia, każda próba wyleczenia, każda walka z opornością ma swoją cenę.
Za każdym powrotem do zdrowia stoi czas, zasoby i cicha praca ludzi, którzy pomagają chronić życie. W miarę jak oporność rośnie, powrót do zdrowia trwa dłużej, a równowaga pomiędzy leczeniem a kosztami zaczyna obciążać strukturę opieki. Delikatne światło przebijające spod tego ciężaru symbolizuje nadzieję na zdolność opierania się chorobom i dotyczy nas wszystkich – w szpitalach, w domu, w niewidocznym rytmie codziennego życia. Chronić to światło, to chronić to, co utrzymuje nas przy życiu.”
AMR zagraża zdrowiu i dobrostanowi zwierząt
Oświadczenie artysty
„Między ludźmi a zwierzętami hodowlanymi istnieje głęboka więź oparta na wzajemnej zależności. Istotą tej relacji powinna być nasza uważność, umiejętność dostrzegania i rozumienia potrzeb zwierząt.
Ilustracja przedstawia człowieka stojącego na równi ze zwierzętami, odwzajemniającego ich spojrzenie, świadomego, że jego własna egzystencja jest nierozerwalnie związana z ich egzystencją.”
AMR zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu
„Metafora domina pokazuje, jak oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe może zaburzyć cały łańcuch żywnościowy. Gdy pojawia się oporność, jej skutki są rozległe – od produkcji żywności po posiłki na naszych stołach. Przewracający się element podkreśla, że niekontrolowana AMR może doprowadzić do luki w globalnym poziomie odżywienia, zagrażając bezpieczeństwu żywności i dobrobytowi miliardów ludzi. Ta reakcja łańcuchowa pokazuje, jak kruchy jest system. Gdy jedna kostka upadnie, reszta szybko pójdzie w jej ślady.”
AMR dotyczy również naszych zwierząt domowych
„Kochamy nasze zwierzęta, są jak rodzina! Im bliżej żyjemy z naszymi zwierzętami towarzyszącymi, tym bardziej musimy dbać o higienę. Ta ilustracja pokazuje liczne sytuacje, w których łączymy się z naszymi zwierzętami, zarówno emocjonalnie, jak i fizycznie. Dzięki temu lekooporne drobnoustroje mogą łatwo przenosić się między nami.”
AMR rozprzestrzenia się w przyrodzie
„Moja ilustracja, malowana ręcznie farbami akrylowymi, podkreśla niewinność i czystość przyrody, a także jej wrażliwość na oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe. Ukazuje, jak działalność człowieka i niewłaściwa utylizacja odpadów farmaceutycznych mogą cichaczem cicho wprowadzać oporne bakterie do środowiska.”
AMR dociera nawet do najbardziej dzikich miejsc
„Myślimy o dziczy jak o odrębnym, zamkniętym systemie, niepowiązanym z naszym zabieganym życiem w miastach i siedzibach ludzkich, jakby stanowiły one odrębne kręgi życia, współistniejące, ale nigdy nienakładające się na siebie, zwłaszcza w kontekście zdrowia.
Przedstawiona kula śnieżna stwarza iluzję tego nieprzeniknionego systemu, otoczenia, do którego nie mamy dostępu, ani którego na pierwszy rzut oka nie możemy zmienić. Jednak gdy potrząśnie się kulą, pojawią się płatki śniegu, a na ich wirowanie wpływa siła z zewnątrz, która zmienia wszystko. Kula śnieżna jest pęknięta, aby podkreślić, że te ekosystemy w rzeczywistości nie są tak od siebie oddzielone, jak się wydaje.”
Środki przeciwdrobnoustrojowe są cenne i należy je stosować ostrożnie
„Na tej ilustracji antybiotyk traktowany jest jak dzieło sztuki wystawione w muzeum, podobnie jak Mona Lisa w Luwrze. Tłumy gromadzą się, aby je podziwiać, zachwycone jego ponadczasowym pięknem, bezcenną wartością i troską, jakiej wymaga. Tak jak cenimy wielkie dzieła sztuki dla przyszłych pokoleń, tak musimy chronić leki ratujące życie. Naukowcy, podobnie jak wielcy artyści, są twórcami tych skarbów, a naszym obowiązkiem jest chronić ich pracę, aby jej wartość trwała przez pokolenia.”
Środki przeciwdrobnoustrojowe należy stosować wyłącznie z zalecenia lekarza
„Inspiracją były wschodnioeuropejskie modernistyczne murale i mozaiki zdobiące budynki publiczne, takie jak szpitale, szkoły i podobne instytucje. Otwarta dłoń i opadające tabletki odnoszą się do nadużywania antybiotyków. Dwie postacie przedstawiają lekarza wypisującego receptę i pacjenta, a towarzyszy im symbol AMR, aby przypomnieć, że środki przeciwdrobnoustrojowe powinny być stosowane wyłącznie na zalecenie lekarza.”
Zbyt wczesne przerwanie leczenia daje szkodliwym drobnoustrojom drugą szansę
„Leki powinny być przyjmowane dokładnie zgodnie z zaleceniami, o odpowiedniej porze i przez cały okres leczenia. Systematyczność i przestrzeganie zaleceń są kluczowe dla ochrony zarówno zdrowia osobistego, jak i skuteczności leków przeciwdrobnoustrojowych.
Ilustracja przekazuje tę wiadomość, pokazując w sześciu różnych krokach osobę przyjmującą lek. Przypomina to przewodnik „krok po kroku” – ta sekwencja podkreśla ścisłe przestrzeganie rutynowego przyjmowania leków.”
Antybiotyki nie działają na infekcje wirusowe takie jak grypa
„Ważne jest, aby zrozumieć, że antybiotyki nie działają na wirusy, lecz tylko na bakterie. Dlatego należy je stosować odpowiedzialnie i tylko w razie konieczności.
W mojej wyobraźni pojawiła się scena w restauracji – wyobraziłem sobie wirusy spotykające antybiotyki przy stole. Jeśli ktoś myśli, że wirusy można „karmić” antybiotykami, aby im zaszkodzić, myli się. Wirusy nawet nie wiedzą, co z tym zrobić.”
Oświadczenie artysty
„Ważne jest, aby zrozumieć, że antybiotyki nie działają na wirusy, lecz tylko na bakterie. Dlatego należy je stosować odpowiedzialnie i tylko w razie potrzeby.
W mojej wyobraźni pojawiła się scena w restauracji – wyobraziłem sobie wirusy spotykające antybiotyki przy stole. Jeśli ktoś myśli, że wirusom można „karmić” antybiotykami, aby je zaszkodzić, myli się. Wirusy nawet nie wiedzą, co z tym zrobić.”
Zdrowe zwierzęta hodowlane nie potrzebują antybiotyków
„Narysowałem owcę żyjącą najlepiej, jak to możliwe – tak, jak powinny żyć wszystkie zwierzęta. Polityk, protestujący, rolnik i „zwykły człowiek” symbolizują, że każdy z nas może się do tego przyczynić. Poprzez dobre nawyki konsumenckie, działania polityczne i odpowiednie praktyki rolnicze możemy współpracować, tak aby zwierzęta hodowlane były zdrowe, szczęśliwe i nie potrzebowały antybiotyków. Jest to dobre dla zwierząt. Jest to dobre także dla nas, ponieważ oznacza to większe prawdopodobieństwo, że antybiotyki zadziałają, gdy będą potrzebne.”
Dobra opieka zmniejsza potrzebę stosowania antybiotyków u zwierząt domowych
„Trochę miłości i troski potrafi zdziałać cuda dla naszych pupili. Codzienne nawyki, takie jak szczotkowanie, czyste przestrzenie, dobra dieta oraz regularne kontrole i szczepienia – pomagają utrzymać zwierzęta w zdrowiu i szczęściu oraz zmniejszają potrzebę stosowania antybiotyków.”
Lekarze weterynarii chronią zdrowie wszystkich
„Bawi mnie myśl, że pojęcie ‘bakteria’ jest dla zwierząt całkowicie niezrozumiałe i obce. A kiedy zastanowiłem się nad tym głębiej, uświadomiłem sobie, że dla mnie też jest ono w pewnym sensie niezrozumiałe. Wiem, że istnieją — ale tylko dlatego, że ludzie mądrzejsi ode mnie mi o tym powiedzieli. Postawiłem się więc w sytuacji zwierzęcia i narysowałem ten obrazek.”
Czyste ręce ratują życie
Oświadczenie artysty
„Jesteśmy 300 milionami bakterii żyjącymi na Twoich rękach — i jesteśmy odpowiedzialni za wiele chorób, na które potem stosujesz leki.
A ja jestem Luca, mam 6 lat i zamierzam dokładnie umyć ręce. Żegnajcie.”
„Znaczenie mycia rąk jest tak oczywiste, że niemal trudno uwierzyć, jak wiele może zdziałać w rozwiązaniu tak poważnego problemu. Podobała mi się koncepcja pokazania jednego z moich dzieci rozmawiającego z 300 milionami mikroorganizmów, które żyją na naszych brudnych rękach. Luca reprezentuje całą ludność Europy i moim zdaniem robi to znakomicie.”
Bezpieczne nawyki żywieniowe to mniej infekcji
„Proste nawyki kulinarne mogą pomóc uniknąć superbakterii. Zebrałam wszystkie działania w jednej ilustracji, aby przypomnieć, co należy myć przed gotowaniem: ręce, narzędzia, powierzchnie i warzywa. Minizespół sprzątający zajmuje się każdym elementem, pomagając nam zachować zdrowie.”
Szczepionki zapobiegają infekcjom i ograniczają rozprzestrzenianie się superbakterii
„Szczepionki działają jak światło w ciemności. Kiedy mniej ludzi lub zwierząt choruje, zmniejsza się również konieczność stosowania antybiotyków lub innych leków. To oznacza mniejsze szanse, że oporne drobnoustroje zagrożą zdrowiu wszystkich.”
Kiedy jesteśmy chorzy, zachowanie dystansu ma znaczenie
Te środki ostrożności dotyczą także zwierząt, z którymi żyjemy lub pracujemy, ponieważ niektóre oporne mikroby mogą przenosić się między ludźmi i zwierzętami w obu kierunkach.
Oświadczenie artysty
„Pomyśl o wyborach, które masz, gdy czujesz się chory:
Noszenie maseczki, pozostanie w domu, mycie rąk… dzięki temu choroba się nie rozprzestrzenia, a użycie antybiotyków jest ograniczone.
Z kolei podawanie ręki i utrzymywanie bliskiego kontaktu może ułatwić rozprzestrzenianie się bakterii i prowadzić do częstszego stosowania antybiotyków. W efekcie rośnie ryzyko powstania i rozprzestrzeniania się bakterii lekoopornych.
Różnica między tymi opcjami jest jak dzień i noc.”
Nie dziel się antybiotykami
„Ta ilustracja pokazuje, że leczenie jest zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb. Dwa portrety łączą się ze sobą, ale ich otoczenie jest bardzo różne: jedno przedstawia suche gałęzie, symbolizujące niewłaściwe stosowanie leków i szkody, które może to wyrządzić, a drugie ukazuje kwitnące kwiaty symbolizujące prawidłowe leczenie oraz spokój i powrót do zdrowia, jakie przynosi. Kontrast podkreśla, że to, co działa u jednej osoby, może nie działać u innej. Terapia jest sprawą indywidualną, a stosowane w niej leki nie powinny być przekazywane innym.”
Prawidłowo utylizuj pozostałości leków
„Po prostu spłucz antybiotyki, EVA!” „Nie trać czasu na aptekę – wyrzuć lek do śmieci, EVA!” „To przez ciebie John!!”
„To klasyczny rysunek satyryczny. Zamiast ostrzegać, czego nie robić, chciałem pokazać, co się dzieje, gdy to robisz, poprzez zwykłą domową rozmowę sprowadzoną do jednego zdania.”
Odpowiedzialne stosowanie środków przeciwdrobnoustrojowych w uprawach jest istotne
„Ten obraz pokazuje kontrast między, z jednej strony, monokulturą dużej skali przemysłowej, gdzie powszechnie stosuje się pestycydy, a z drugiej strony, pięknem małego rolnictwa, gdzie pozwala się współistnieć wielu gatunkom.”
Zaufanie do nauki jest kluczowe w walce z AMR
„Moja ilustracja opowiada o całym ekosystemie, o który musimy dbać – od życia miejskiego po wiejskie, o potrzebie ochrony i regeneracji przyrody, odpowiedzialnym połowie, znaczeniu weterynarza… i o badaniach naukowych oraz odkryciach, które mają nas wszystkich chronić.”